Klimaatbestendige proeftuin in Pigmenthof in Almere

Deze projectbeschrijving verscheen eerder op ruimtelijkeadaptatie.nl

Waarom deze proeftuin?
De gemeente Almere wil nu en in de toekomst een groene en gezonde stad zijn. Daarbij horen ook ambities op het gebied van klimaatadaptatie. Ze wil onderzoeken wat er op dat gebied allemaal mogelijk is. Om te experimenteren met nieuwe oplossingen voor wateroverlast, hittestress en bodemdaling, heeft de gemeente deze proeftuin opgezet. Ze heeft daarbij gekozen voor de Pigmenthof als locatie, omdat de bewoners van deze straat al veel last hadden van bodemdaling en hittestress. De maatregelen in de proeftuin worden vijf jaar lang gemonitord op deze verschillende aspecten. De kennis en ervaringen die de gemeente met de proeftuin opdoet, kan ze daarna inzetten op andere plekken in Almere.

Welke maatregelen tegen wateroverlast worden onderzocht?
Voordat de partners in het bouwteam een ontwerp voor de proeftuin maakten, hebben ze eerst onderzocht hoe ze wateroverlast in de Pigmenthof het beste konden tegengaan:

• Ze hebben de grondwaterstanden in de Pigmenthof bekeken.
• Ze hebben onderzocht hoeveel water daar opgevangen moest worden.
• Ze hebben gezocht waar het water heen kan bij zeer extreme hoosbuien.

Met het ontwerp wil de gemeente voorkomen dat er bij neerslag te veel water op straat blijft staan. Daarvoor hebben de partijen een ontwerp gemaakt met verlaagde stukken die met elkaar in verbinding staan en infiltratiecapaciteit in de ondergrond. Het resultaat daarvan is dat bijna al het regenwater in de Pigmenthof zelf wordt geïnfiltreerd en geborgen.

Welke groene maatregelen worden onderzocht?
Bomen en ander groen kunnen hittestress tegengaan en ze kunnen water opvangen. Het groen in de proeftuin moet tegen een stootje kunnen: het moet zowel tegen veel vocht als tegen lange droogte kunnen. Daarom is in de proeftuin gekozen voor vaste planten en heesters die goed bestand zijn tegen vocht en droogte. De meeste bomen die al in de Pigmenthof stonden, kunnen blijven staan. Op een paar plekken heeft de gemeente nieuwe boomsoorten geplant. De bomen staan vooral in of tussen de verlaagde stukken, zodat ze ook in droge maanden zoveel mogelijk water krijgen. Dat hebben de bomen nodig voor verdamping en goede groei. De groei en vitaliteit van de bomen en planten worden de komende vijf jaar nauwkeurig gemonitord.

Welke maatregelen tegen bodemdaling worden onderzocht?
Onder een strook van bestrating onderzoeken de partijen welke ophoogmaterialen verdere bodemdaling zoveel mogelijk tegengaan. Ze testen hiervoor verschillende lichtgewicht materialen. Op dezelfde plek onderzoeken ze meteen ook hoe ze er water kunnen bergen.

Bijzonderheden en leerpunten
Bijzonder aan deze proeftuin is dat het een gebied is met complexe factoren. Zo heeft het gebied niet alleen te maken met bodemdaling, maar ook met hittestress, droogte en wateroverlast. Bijzonder is ook dat de proeftuin in een bestaande wijk ligt. Dat maakt het moeilijker om nieuwe dingen uit te proberen, vooral door ruimtegebrek. Van tevoren waren veel bewoners kritisch over het ontwerp en de verandering van het huidige groen. Toch bleken de bewoners positief te zijn over de proeftuin: ze wilden graag meedenken en meewerken.