Klimaatadaptieve wijk Westergouwe

Deze projectbeschrijving verscheen eerder op ruimtelijkeadaptatie.nl

Met 4.000 woningen en voorzieningen krijgt Gouda er een compleet nieuwe wijk bij. Westergouwe is een project van de gemeente Gouda en de combinatie VolkerWessels Vastgoed en Heijmans Vastgoed. Elk van deze partijen ontwikkelt en bouwt haar eigen woningen. Samen leggen de partijen wegen, water en groen aan. Hiervoor hebben zij het Projectbureau Westergouwe opgericht. Klimaatadaptatie speelt een belangrijke rol in de gebiedsontwikkeling en leidt tot concrete maatregelen voor waterveiligheid, waterberging en hittestress.

Westergouwe: Duurzaam en Klimaatadaptief bouwen
De wijk Westergouwe wordt in verschillende fasen opgeleverd en loopt tot circa 2034. De eerste woningen zijn inmiddels bewoond. De wijk krijgt onder meer drie wooneilanden en een grote groen-blauwe zone. Deze groen-blauwe zone is een natuur- en recreatiegebied van ongeveer zestig voetbalvelden groot. Westergouwe heeft hoge ambities op het gebied van duurzaamheid. Zo wordt een deel van de woningen aardgasloos en nul-op-de-meter gerealiseerd, en krijgen de straten standaard LED-verlichting. Door de aanleg van het natuur- en recreatiegebied, ecologische voorzieningen, groene assen en brede watergangen met natuurlijke oevers, wordt Westergouwe een biodiverse wijk. Dit maakt de wijk een prettige plek voor mens en dier. Tegelijkertijd dient al het water en groen als wateropvang bij stortregens of dijkdoorbraak.

Klimaatadaptieve maatregelen
Door de realisatie van veel water en groen kan Westergouwe een zware regenbui goed aan. De hemelwaterafvoer is afgekoppeld van het riool en wordt opgevangen in de grote waterplas met wooneilanden en in het natuur- en recreatiegebied. Het water wordt hiermee in het eigen gebied vastgehouden en na enkele dagen langzaam afgevoerd richting het gemaal van de Zuidplaspolder.

Voorafgaand aan het bouwrijp maken van de gronden, vindt grondverbetering plaats. Dit wordt gedaan door de grond te laten inklinken door middel van een zogenaamde ‘overhoogte’ van zand. Hierdoor is de inklinking na bouwen beperkt en zullen de tuinen van bewoners niet blijven zakken. De grondverbetering levert bovendien een grotere infiltratiecapaciteit, die samen met de grote waterbergingscapaciteit in de waterplas en watergangen zorgt voor een waterrobuust bodem- en watersysteem.

Hiernaast krijgt Westergouwe nog andere voorzieningen waardoor de wijk nog beter bestand is tegen hittestress en wolkbreuken. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van doorlatende verharding dat zorgt voor infiltratie van hemelwater in de bodem en de realisatie van veel openbaar groen dat zorgt voor een koelende werking tijdens warme zomerdagen.

Betrekken bewoners
Naast de maatregelen in de openbare ruimte wordt er ingezet op het creëren van bewustwording van bewoners op het gebied van extreme regen, hitte en natuur. Dit gebeurt door middel van stimulering en voorlichting. Het vertrekpunt is dat bewoners inzicht krijgen in welke (grote) bijdrage zij met hun particuliere tuinen kunnen leveren aan de maatregelen die al in het openbaar gebied zijn genomen.

Groen en blauw voor ruimtelijke kwaliteit
Westergouwe wordt een wijk met veel omgevingsgroen. De polder komt letterlijk de wijk in: de bestaande polder en de groen-blauwe zone lopen door middel van de parken tot in de wijk. Bij elk van de woningen is de natuur hierdoor dichtbij. Deze vergroening draagt niet alleen bij aan de biodiversiteit en de vermindering van hittestress maar geeft ook extra woonkwaliteit en biedt interactie tussen bewoner en natuur.

Leerpunten uit het project
• Om klimaatadaptatie van de grond te krijgen is een intensieve en constructieve samenwerking met het Waterschap/ Hoogheemraadschap van belang: samen de doelstellingen formuleren!

• Daarnaast zien alle initiatiefnemers van Westergouwe (VolkerWessels, Heijmans en gemeente Gouda) het belang/ nut en noodzaak van het doorvoeren van klimaatmaatregelen. Deze klimaatmaatregelen worden ‘vermarkt’ als kwaliteit en toegevoegde waarde voor het vastgoed. Het is onderdeel van de gebiedspromotie van Westergouwe en wordt gezien als positief onderscheidende factoren.

• Door de maatregelen te labelen als ‘the new normal’ worden ze niet gezien als extra’s maar als vaststaand gegeven.