Gemeentelijke initiatieven
Diverse gemeenten hebben inmiddels een lokale klimaatadaptatie strategie ontwikkeld. Op deze pagina vind je een actueel overzicht van interessante tools en publicaties voor ontwikkelaars, bouwers en stedenbouwkundigen. Van boekwerken over lokale ontwikkelingskaders tot websites waar je op projectniveau de eisen aan waterberging kunt berekenen. Verder vind je op deze pagina een aantal innovatieve voorbeeldprojecten.
Algemeen
Klimaatadaptatie strategie gemeente Delft (Gemeente Delft, pdf, juli 2020)
“Delft is net als de rest van westelijk Nederland door de lage ligging, bodemdaling en hoge mate van verstedelijking bijzonder gevoelig voor de effecten van klimaatverandering. Die veranderingen merken we ook in de stad. Eind mei 2018 zorgde de grootste hoosbui sinds jaren lokaal voor wateroverlast, terwijl de maanden daarna getekend werden door droogte en hoge temperaturen. De urgentie en noodzaak om Delft aan te passen aan het veranderende klimaat neemt toe.”
Uitvoeringsagenda Klimaatbestendig Groningen 2020-2024 (Gemeente Groningen, pdf, juli 2020)
De gemeente Groningen wil in 2050 klimaatbestendig zijn. Om dat te bereiken heeft de gemeente een adaptatiestrategie opgesteld. Daarvoor heeft ze de stresstest en een prioriteitenladder als basis gebruikt. Een belangrijke aanleiding voor het opstellen van een adaptatiestrategie was het gegeven dat de Gemeente Groningen nieuwe plannen moest maken voor water, riolering en groen. Dit moest op een integrale manier in de plannen terechtkomen, ook in verband met het ingaan van de nieuwe Omgevingswet in 2022.
Gemeenten en hittestress (Samen Klimaatbestendig, TAUW, Klimaatverbond, pdf, augustus 2020)
In juni 2020 ontvingen 155 gemeenten een achttal vragen over hun activiteiten op het gebied van hitteadaptatie. Hierop kwamen 79 reacties binnen. Een vijftal gemeenten zijn gebeld voor hun verhaal achter de cijfers: Capelle aan den IJssel, Den Haag, Krimpenerwaard, Tilburg en Schouwen-Duiveland.
Handreiking decentrale regelgeving klimaatadaptief bouwen en inrichten (Ministerie van BZK, pdf, april 2020)
Deze handreiking helpt gemeenten en andere decentrale overheden om klimaatadaptief bouwen en inrichten in hun beleid en plannen vast te leggen. Binnen de huidige wetgeving is er al veel mogelijk, maar gemeenten maken daar nu nog weinig gebruik van, omdat ze vaak niet weten wat er juridisch wel en niet kan. De handreiking laat met voorbeelden zien welke mogelijkheden voor klimaatadaptief bouwen en inrichten er zijn binnen de huidige wetgeving.
Klimaatadaptatie Gemeenten (Bouwend Nederland, pdf, augustus 2018)
Marktonderzoeksbureau Team Vier heeft in opdracht van Bouwend Nederland een telefonisch marktonderzoek gedaan waaraan 62 beleidsmedewerkers van Nederlandse gemeenten hebben deelgenomen. Welke thema’s vinden zij relevant en aan welke concrete aanpassingen in de ruimtelijke ordening / bebouwd gebied denken zij daarbij?
Ruimtelijke kaders
Rekentool klimaatopgave (Gemeente Eindhoven, website, 2020)
De gemeente Eindhoven heeft een rekentool ontwikkeld die de minimale waterbergingsopgave op privaat terrein berekent. Vul de gegevens van je nieuwbouw ontwikkeling in en er rolt een concreet getal uit: “In vier stappen helder wat je moet doen”.
Integrale Ontwerpmethode Openbare Ruimte (Gemeente Amsterdam, boek, augustus 2020)
De in deze publicatie geïntroduceerde ontwerpmethode, waarin de ondergrond en het meervoudig functiegebruik vooropstaan, programmeert de openbare ruimte integraal. Publieke en private partijen gaan in een vroeg stadium om de tafel zitten om ondergronds ruimte te reserveren voor een gezond leefmilieu, nieuwe energiesystemen, de hitte- en neerslagproblematiek, de gewenste circulariteit en natuurinclusief ontwerpen.
De Stad Natuurlijk (Gemeente Den Haag, pdf, maart 2019)
Mooie, inspirerende publicatie in magazine-vorm met veel aansprekende praktijkvoorbeelden en uitleg van het Haagse puntensysteem voor natuurinclusief bouwen.
Natuurinclusieve verstedelijking (RVO, website, 2021)
Steden zetten diverse middelen in om biodiversiteit effectief te herstellen en versterken. Op deze website vind je een overzicht per gemeente, bedoeld als inspiratie voor zowel Rijksambtenaren van LNV, BZK en IenW als voor stedenbouwers, stadsecologen en beheerders van stedelijk groen.
Voorbeeldprojecten wateroverlast
Onzichtbare waterbuffer: infiltratiekelder onder nieuwbouw Den Haag (Waterblock B.V., Debuco Advies B.V., Meeuwisse Nederland B.V. & gemeente Den Haag)
Om de riolering van Den Haag zo min mogelijk te belasten, is het belangrijk om het regenwater waar mogelijk lokaal op te vangen. En omdat er in de stad weinig ruimte is, stimuleert de gemeente nieuwbouwprojecten om water zoveel mogelijk op het terrein zelf op te vangen en te bergen. De infiltratiekelder op de Cannenburglaan is daar een mooi voorbeeld van.
Waterberging onder groen plein in de Staringbuurt (Woningcorporatie Woonstad, gemeente Rotterdam)
In de Staringbuurt in Rotterdam zorgen hevige regenbuien en buitengewone droogte steeds vaker voor problemen. Om de problemen in één keer aan te pakken, hebben de gemeente en Woningcorporatie Woonstad de handen ineengeslagen. Het resultaat is een groot groen plein met een systeem dat het regenwater uit de buurt kan vasthouden.
Capelle aan den IJssel gaat bodemdaling en wateroverlast tegen met WaterWeg
Bij extreme regenval kan wateroverlast ontstaan door de hoge grondwaterstanden. Bij droogte is er juist kans op bodemdaling. Om dat te voorkomen legt de gemeente Capelle aan den IJssel waterbergingen aan en maakt ze de straat groener. Sommige maatregelen komen onder de grond. Andere maatregelen krijgen juist een zichtbare plek in de straat.
Voorlichting voor bewoners én professionals
Gooise Meren klimaatbestendig (Gemeente Gooise Meren, website)
“De tuinen en daken van alle inwoners van Gooise Meren samen vormen meer dan 60% van het oppervlakte in de stad. Als we onze tuinen en daken klimaatbestendig maken zorgen we ervoor dat onze stad ook in de toekomst gezond en leefbaar blijft.” Heldere website die bewoners activeert en inspireert.
Er wordt ook gewerkt aan een website voor woningcorporaties, projectontwikkelaars en bouwbedrijven. Deze tool laat met een risicokaart zien wat de risico’s zijn op verschillende locaties. Daarnaast laat de tool ook zien welke strategieën professionals kunnen toepassen en welke maatregelen daarbij passen. Zodra deze tool online is zullen we dat melden.