Congres Natuur en Water KAN in de stad

Op dondermiddag 23 november organiseren het KAN Platform, het SIGS-netwerk (Succesvol Implementeren Groene Stadsontwikkelingen) en Ecosysteem Stad-netwerk  gezamenlijk het congres ‘Natuur en water KAN in de stad’.

De stip op de horizon is helder. De stad van de toekomst heeft de groen- en wateropgaven geïntegreerd. De woningbouwopgave is gerealiseerd in een leefbare, natuurinclusieve en klimaatadaptieve omgeving. Dit vergezicht ziet er aanlokkelijk uit. De volgende vraag is: hoe komen we daar? Hoe kunnen we de biodiversiteit van de stad verbeteren en tegelijkertijd het woonplezier voor de menselijke inwoners vergroten? Hoe doen we dat op stad- en ontwikkellocatieniveau, en hoe maken we meteen de koppeling met klimaatadaptatie, dus hitte, droogte, extreme buien én drinkwatertekort? Wat kunnen nieuwe gebiedsontwikkelingen hieraan bijdragen?

Programma
Dagvoorzitter Coen van Rooyen (directeur WoningbouwersNL) opent en start de middag met twee key note sprekers.

Onno Dwars (CEO Ballast Nedam) schetst ons hoe hij de stad van de toekomst voor zich ziet, en hoe hij dit nu al in projecten realiseert.

Matthijs Schouten (natuurfilosoof en ecoloog) laat ons op een andere manier bewust worden van de natuur om ons heen. Natuur niet op afstand, maar als partner. Want natuur gaat over kwaliteit van leven. “Zonder dit inzicht is werken aan natuurinclusief bouwen, gefröbel in de marge.”

Vervolgens gaan we in 12 deelsessies de KAN opgaven van vandaag en morgen te lijf. Maak je keuze uit het ruime aanbod.

Eerste deelsessieronde:

1A • Regenbuien opvangen van 40, 90 of 130 mm, hoe ontwerp je dat op natuurinclusieve wijze in een nieuwbouwwijk? Leer van de ervaringen in Arnhem Spoorzone Oost. Met Ronald Bos, (gemeente Arnhem) en Joris Voeten (Wageningen University & Research). Gespreksleider: Lars van Ginkel (Koninklijke Ginkelgroep).

1B • Robbert Snep (WUR) deelt de meest recente inzichten uit het TKI Groene Stadsontwikkeling project SIGS (2020-2023) waarin met 25 partners (gemeenten, koepelorganisaties, ontwerpbureaus, groensector) is gewerkt aan praktische handvatten om steden daadwerkelijk groener te krijgen. Speciale aandacht daarbij voor ‘evidence-based’ klimaat-maatregelen die tevens biodiversiteit bevorderen (gebouw- en straatniveau). Gespreksleider: Joop Spijker (WUR).

1C • Fred Booy (DS Landschapsarchitecten) vertelt over de lessen van Vertical, de natuurinclusieve gebiedsontwikkeling met hoogbouw in Sloterdijk Amsterdam. Een project van Heijmans dat nu deels is opgeleverd. Gespreksleider: Coen van Rooyen (WoningbouwersNL).

1D • Architect Marlies Zuidam (FAAM architecten) vertelt over hoe zij, samen met een stedenbouwkundige en landschapsarchitect, regeneratief ontwerpt: natuurinclusief èn met hernieuwbare materialen. Bijvoorbeeld in het project Bosrijk Oak in Eindhoven, dat grenst aan een ecologische zone. Hoe krijgt zij de rest van de keten en de gebruikers bewust en op tijd erin mee? Zodat er ook tijdens de uitvoering aandacht voor is. En dat in het gebruik duidelijk is welke keuzes gemaakt zijn of waarom iets op een bepaalde manier onderhouden wordt. Als dat lukt wordt de impact groter. En dat moet, we hebben haast!

1E • Jelle Hiemstra (WUR) vertelt over effectief klimaatgroen. Welke impact heeft dit op koeling? Hij geeft voorbeelden voor standaardsituaties in de stad. En Marc Ravesloot (WUR) vertelt welke (nieuwe) stadsbomen geschikt zijn voor de snel veranderende klimaatomstandigheden. Gespreksleider: Marc Ravesloot (WUR).

1F • Rens de Boer (BPD) geeft aan de hand van casus Veluwse Proeftuin Ede, een inkijkje in hoe BPD bij elke gebiedsontwikkeling werkt met een basiskwaliteit natuurtoets. Hoe kunnen toetsingskaders helpen om tijdens het ontwikkelproces op het juiste moment duurzame keuzes te maken? Gespreksleider: Helen Visser (Bouwend Nederland).

1G • Even naar buiten! Wandelend gaan we op excursie naar het World Food Centre op 10 minuten afstand. Ontwikkelaar Elmer Bronkhorst (BPD) en ontwikkelmanager Gonny Doornbos (BPD) leiden ons rond, samen met architect Reinier Ubels (MIX Architecten) en landschapsarchitect Irma Gross (Loos van Vliet). Zij geven een toelichting op de KAN aspecten van de woningprojecten De Veluwse Proeftuin en de Gelderse Proeftuin. Deze projecten zijn de maat genomen met NL Greenlabel. Hier kan Isaac Roeterink (BPD) meer over vertellen. Deze excursie wordt in beide deelsessieronden aangeboden.

Tweede deelsessieronde:

2A • Waterberging bij bomen in straten: wegen de extra baten van gezonde stadsbomen op tegen de investeringen van goede groeiplaatsen ? Het antwoord is ja, weten Tara van Iersel (gemeente Rotterdam) en Joris Voeten (WUR). En wat betekent dit voor het ontwerpen en realiseren van voldoende natuurlijke koeling in de straat? Gespreksleider: Joop Spijker (WUR).

2B • Mathieu Schouten (Landschapsarchitect GMR – Groene Metropoolregio) vertelt over hoe de klimaatverandering en de bouwopgave in de regio Arnhem – Nijmagen (60.000 woningen tot 2040) gecombineerd kunnen worden, waarbij er ook gewerkt wordt aan natuurherstel. De GMR heeft een visie opgesteld samen met de WUR over de regio in 2120 waarin nature based-solutions de drager zijn. Ook gaat Mathieu Schouten in op zijn praktische ervaringen in de stad Nijmegen waar hij heeft gewerkt aan nieuwbouwprojecten rondom de rivier (o.a. De Waalsprong) en aan het klimaatadaptatie project Ruimte voor de Waal en waar hij klimaatadaptatie een belangrijke plek gaf in de Omgevingsvisie. Gespreksleider: Robbert Snep (WUR).

2C • Rik van der Linden is Reclamemaker voor de Natuur en Verwonderaar. Als programma- en documentairemaker ken je hem wellicht van de serie Grijsgroen, uitgezonden op NPO2. Zijn nieuwste (korte) documentaire ‘Een wijk vol leven’ is een verhaal over natuur in nieuwe wijken, verteld door de landschapsarchitect, de projectontwikkelaar en de bewoners. We bekijken zijn documentaire  en gaan daarna met Rik én Niek Bosman van Blauwhoed in gesprek. Wat betekent het, als je de natuur als bondgenoot in je bouwproject meeneemt? Gespreksleider: Coen van Rooyen (WoningbouwersNL).

2D • Floris Boogaard (Hanzeschool Groningen/Deltares) vertelt over de laatste ‘evidence-based’ inzichten voor een goede werking van wadi’s en raingardens. Waar op te letten voor ontwerp, aanleg, betrokken bewoners en beheer? Gespreksleider: Helen Visser (Bouwend Nederland).

2E • Is er genoeg water voor stedelijk groen? Veel steden zetten in op vergroening vanwege het verkoelend effect bij hitte en de sponswerking bij regen. Maar is er bij toenemende droogte wel genoeg water in de bodem voor al dat groen? Waar kunnen we nieuwe bronnen voor water vinden? Met welke kanttekeningen? Shannen Dill, Ab Veldhuizen (beiden WUR) en Marcel Anderlietse (Hydrologic) beantwoorden deze vragen met de resultaten van een nieuwe koppeling tussen het Landelijk Hydrologisch Model en het TEB Atmosferisch model voor de rivierenwijk in Utrecht. Gespreksleider: Marc Ravesloot (WUR).

2F • Even naar buiten! Wandelend gaan we op excursie naar het World Food Centre op 10 minuten afstand. Ontwikkelaar Elmer Bronkhorst (BPD) en ontwikkelmanager Gonny Doornbos (BPD) leiden ons rond, samen met architect Reinier Ubels (MIX Architecten) en landschapsarchitect Irma Gross (Loos van Vliet). Zij geven een toelichting op de KAN aspecten van de woningprojecten De Veluwse Proeftuin en de Gelderse Proeftuin. Deze projecten zijn de maat genomen met NL Greenlabel. Hier kan Isaac Roeterink (BPD) meer over vertellen. Deze excursie wordt in beide deelsessieronden aangeboden. Sessieleider: Claudia Bouwens (KAN Bouwen)

Na de deelsessies eindigen we plenair met een College Tour met Harwil de Jonge (directeur Heijmans Vastgoed) en de deelnemers in de zaal. Motto: ”Je kunt er congressen mee vullen, maar ga het vooral meer doen in de praktijk”. Over ambities en uitvoering dus. Over beheerders vroegtijdig bij planvorming betrekken. Over andere manieren van beheren. Gespreksleider: Coen van Rooyen.

Tijdschema
12.00 uur inloop

Plenair
13.00 uur Opening
13.15 uur key note spreker 1
13.35 uur key note spreker 2
13.55 uur Vragen uit de zaal voor beide sprekers
14.00 uur Wisselen van zaal

Deelsessies
14.10 uur Sessiereeks 1 (50 minuten) – keuze uit 5+ deelsessies.
15.00 uur Pauze
15.30 uur Sessiereeks 2 (50 minuten) – keuze uit 5+ deelsessies.
16.20 uur Naar plenaire zaal

Plenair
16.30 uur Vraaggesprek op podium en met de zaal
17.00 uur Inhoudelijke afsluiting, drankje
18.00 uur Einde

Bedoeld voor
Doelgroep voor dit congres zijn de sleutelspelers voor deze opgaven: KAN deelnemers (ontwikkelaars, ontwikkelende bouwers, bouwbedrijven, gemeenten), SIGS en ESS deelnemers (gemeenten, waterschappen, groenbeheerders), landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen, ecologen en groensector.

Praktische informatie
Datum: donderdag 23 november van 12.30 uur tot 17.00 uur
Aanmelden: klik hier om aan te melden
Kosten: deelname is gratis
Locatie: Mauritskazerne, Ede

Deelnemers aan KAN, SIGS en Ecosysteem Stad hebben voorrang, mochten er onvoldoende plaatsen zijn.