Financiële instrumenten voor klimaatadaptief bouwen
De provincie Zuid-Holland heeft Deloitte Real Estate gevraagd om het financieel instrumentarium voor klimaatadaptieve maatregelen inzichtelijker te maken; met name op het niveau van gebiedsontwikkelingsprojecten (gebouwen en inrichting openbare ruimte) en daarbinnen woningbouwprojecten. Het rapport is inmiddels openbaar.
In het klimaatadaptatieprogramma van de provincie Zuid-Holland worden aanpassingsmogelijkheden van de gebouwde omgeving aan het veranderende klimaat verkend. Dit programma raakt vele provinciale beleidsvelden en is van invloed op gebieds- en vastgoedontwikkelingen door gemeenten, projectontwikkelaars en andere partijen. De verstedelijkingsopgave voor Zuid-Holland (230 duizend woningen toevoegen tot 2040) benadrukt nog eens de noodzaak om klimaatadaptieve maatregelen op te nemen in gebiedsontwikkelingen.
Thema’s en instrumenten
In het rapport van Deloitte Real Estate staan de thema’s neerslag, bodemdaling, overstromingen, hitte, droogte en biodiversiteit centraal. Op basis van desk research, werksessies met deskundigen en gesprekken met de partners in het Convenant Klimaatadaptief Bouwen worden negen (bestaande) financiële instrumenten geïdentificeerd die ingezet, dan wel aangepast kunnen worden om de realisatie van klimaatadaptieve maatregelen beter mogelijk te maken.
Hogere vastgoedwaarde
Het effect op de vastgoedwaarde is een regelmatig terugkerend onderwerp dat bepalend kan zijn voor de financiële haalbaarheid van het toepassen van klimaatadaptieve maatregelen. In het rapport wordt rekening gehouden met deze stijging, hoewel er geen harde uitspraken worden gedaan over de exacte kwantificering.
Top maatregelen
In een workshop met deskundigen van de convenantpartners zijn in totaal 34 ‘top’ maatregelen opgehaald op de zes thema’s van klimaatadaptatie. Deze concrete, praktische maatregelen worden in het rapport kort besproken en gekoppeld aan passende financiële instrumenten.
De auteurs benadrukken hierbij dat het van belang is om niet alleen enkele groene maatregelen aan gebouwen door te voeren, maar ook een groen-blauwe planopzet na te streven: meer groen of blauw in plaats van verharding, parkeren en gebouwen – waarbij het nadeel is dat minder bouwvolume leidt tot minder opbrengsten.
Maatregelen die vooral kostenverhogend zijn en tot weinig (verzilverbare) baten leiden, zijn volgens de auteurs alleen op te vangen binnen gemeentelijke grondexploitaties en private ontwikkelprojecten die of voldoende winstgevend zijn, of een relatief hoge marge/rendement kennen zonder deze maatregelen, of door bijdragen uit andere instrumenten.
Betaalbaarheid
In een begeleidend artikel op de website van Deloitte signaleren de auteurs een stapeling van kwalitatieve eisen (energieneutraal, klimaatadaptatie, circulair, betaalbaar) ten aanzien van de woningbouwopgave, in combinatie met een kwantitatieve productie-push.
“Wij merken dat een eventuele stijging van VON-prijzen door groene maatregelen niet oneindig is en kan conflicteren met betaalbaarheid. Borging van klimaatadaptatie in beleid, regels en eisen kan een probleem worden voor de grondeigenaar die al gronden heeft aangekocht (gemeente of ontwikkelaar), want veel maatregelen zijn op de korte termijn kostenverhogend, waardoor stichtingskosten oplopen. Ook andere instrumenten – inzet van OZB, rioolheffing, waterschapsbelasting, verzekeringen, besparen op beheer en onderhoud – zijn de moeite waard om verder te verkennen, waarbij het nog de vraag is of die financieel voldoende opleveren. Wel kunnen die instrumenten vaak ook worden ingezet voor bestaande bouw, waar de grootste opgave ligt. Desalniettemin is het een gemiste kans als klimaatadaptatie nu geen centraal thema is en blijft in de bouw- en verstedelijkingsopgave in Zuid-Holland.”
Er volgt nu een pilotfase om de toepasbaarheid van de instrumenten verder te onderzoeken.
Download het rapport ‘Financiële instrumenten voor klimaatadaptief bouwen’ (Deloitte Real Estate)
Zie ook:
Financiële instrumenten klimaatadaptief bouwen (Deloitte Real Estate)
Hoe verbind je energietransitie met klimaatadaptatie? (Provincie Zuid-Holland)
Bouw adaptief (Convenant klimaatadaptief bouwen Zuid-Holland)
