Wanneer hebben financiële prikkels voor klimaatadaptatie effect?

Dit artikel verscheen eerder op ruimtelijkeadaptatie.nl

Als gemeente kun je bewoners stimuleren om hun tuin te vergroenen met financiële prikkels, zoals subsidies of kortingen. Maar werken financiële prikkels ook echt? Wanneer wel en wanneer niet?

Om daarover feitelijke kennis te verzamelen hebben het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en andere overheden samen een onderzoek laten uitvoeren in pilotgemeenten van de Alliantie Financiële Prikkels.

Wat is er onderzocht?
Om erachter te komen wanneer financiële prikkels effectief zijn, hebben de onderzoekers een gedragsonderzoek gedaan en experimenten uitgevoerd in twee pilotgemeenten: Rucphen en Son en Breugel. Met de experimenten is onderzocht hoe je bewoners kunt stimuleren om gebruik te maken van financiële regelingen voor adaptatiemaatregelen. Het gedragsonderzoek analyseert wat bewoners motiveert en wat hen juist tegenhoudt om zelf adaptatiemaatregelen te nemen. Daarnaast vind je in het rapport een beschrijving en korte gebruikerstest van de Gedragstool. De onderzoeken zijn zo uitgevoerd dat de resultaten zoveel mogelijk herbruikbaar zijn voor andere gemeenten.

Wat zijn de belangrijkste resultaten?
Uit de onderzoeken blijkt onder andere het volgende:
• Bewoners weten vaak niet dat er subsidies of kortingen bestaan voor klimaatadaptieve maatregelen. Advies: vergroot de effectiviteit van financiële prikkels door er explicieter met bewoners over te communiceren.
• Bewoners lijken snel bereid te zijn om zelf maatregelen te nemen tegen wateroverlast.
• Het helpt om de sociale normen rondom klimaatadaptatie te benadrukken: als andere mensen maatregelen nemen, voelen mensen zich eerder gemotiveerd om het ook te doen.
• Meer interesse leidt niet automatisch tot meer aanvragen voor een subsidie of korting. Dat kan komen doordat de experimenten zijn uitgevoerd tijdens de coronacrisis of doordat bewoners het aanvraagproces te complex vinden.

Hoe kun je de resultaten gebruiken voor je eigen gemeente?
Wil je als gemeente bewoners met een subsidie of andere financiële prikkel stimuleren om adaptatiemaatregelen te nemen? Dan kan dit onderzoek je verder helpen. De onderzoekers adviseren gemeenten daarbij het volgende:
• Maak gebruik van de gedragsinzichten uit het onderzoek om financiële prikkels voor klimaatadaptief gedrag te ontwikkelen. De inzichten kunnen je ook helpen als je het proces voor subsidieaanvragen eenvoudiger wilt maken of als je duidelijker met bewoners wilt communiceren.
• Doe zelf veldexperimenten om te testen of de door jou ontworpen financiële prikkel ook het gewenste effect heeft. Betrek hierin in een vroeg stadium ook de afdeling communicatie.
• Je kunt hiervoor de gedragstool, de vragenlijsten, monitoringsplannen en analyses uit het onderzoek gebruiken.

Download het rapport Gedragsaanpak – Financiële prikkels voor klimaatadaptatie

Foto (c) Nanda Sluijsmans