Is het mogelijk om grote bomen te verplanten?

Neem de bestaande begroeiing en bestaande bomen in je nieuwbouwplan op. Dit is de eerste voorwaarde voor natuurinclusieve planvorming. Maar wat als een boom toch echt in de weg staat?

De uitdrukking ‘men moet geen oude bomen verpoten’ gaat niet over volwassen bomen, maar over honkvaste bejaarden. Opa en oma zien er tegenop om te verhuizen, maar een grote boom kun je in veel gevallen gewoon verplanten.

Hoe zit het met de kosten?
Bij de vraag ‘verplanten of niet’ wordt vaak als eerste naar de kosten gekeken. Dat is niet onterecht, maar let op dat er geen appels met peren worden vergeleken. Er zijn verschillende methoden om de economische waarde van een boom te berekenen. Standplaats en conditie zijn mogelijke variabelen maar tegenwoordig kijken we, met name binnenstedelijk, veel meer naar de factoren hittestress, waterafvang en uiteraard CO₂-opslag.

De waardebepalingsmethode i-Tree Eco berekent de waarde van een boom aan de hand van de CO₂-opslagcapaciteit, afvang van luchtvervuilende stoffen en waterafvang. Het kroonoppervlak en de stamdiameter zijn dan de primaire parameters. Hoe meer bladmassa een boom heeft, hoe groter de economische waarde. Daarom is één volwassen boom veel waardevoller dan tien jonge sprieten. Het kopen en aanplanten van jonge bomen die dezelfde bladmassa hebben als een volwassen boom, is in de regel veel kostbaarder dan het verplanten van een volwassen boom.   

Verplantbaarheidsonderzoek
Een verplantbaarheidsonderzoek kan helpen bij het maken van de juiste afweging. Zo’n onderzoek geeft antwoord op vragen als:  

• Wat is de slagingskans gezien de boomsoort en de kwaliteit van de kluit/wortelgestel?
• Hoe zit het met kabels, leidingen en andere obstakels?
• Moet de boom worden voorbereid op de verplanting?
• Moet – indien bekend – de nieuwe locatie worden verbeterd?
• Welke monitoring en nazorg is gewenst?  

Voorbereiding van de boom houdt in dat de wortels gesnoeid worden, waardoor ze vertakken en de kluit verstevigen. De nieuwe jonge wortels bevorderen ook de hergroei op de nieuwe plek.

Voorbereiding verplanting
Als de boom verplant kan worden en de nieuwe locatie bekend is, dan kan de voorbereiding in gang worden gezet. Denk onder andere aan het financiële plaatje, benodigde vergunningen, het bepalen van de transportroute, het beschikbaar en eventueel bereikbaar maken van de nieuwe plek en de communicatie: het informeren van bewoners, natuurbeschermingsorganisaties en lokale politiek.

Nazorg
De meeste bedrijven die gespecialiseerd zijn in het verplanten van bomen geven aan dat rond de 98% van de verplantingen succesvol is. Maar dan is er in de regel wél sprake van goede nazorg, want het verplantproces stopt niet na de verplanting. Een periodiek toezicht gedurende drie jaar door een deskundige toezichthouder kan allerlei problemen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan schade doordat er bouwwerkzaamheden of herbestratingswerkzaamheden zijn rond de verhuisde bomen. Het monitoren van de water- en zuurstofhuishouding en het registreren van werkzaamheden bij de bomen is dan ook aan te bevelen.

Gespecialiseerde bedrijven
De onderstaande lijst van bedrijven die bomen verplanten is niet volledig, maar helpt je mogelijk op weg om de juiste partij te vinden voor een boomverplanting of een verplantbaarheidsonderzoek.

Nationale Bomenbank
Zoontjens Boomprojecten
Groentechniek Klomp
Donker Groen

Zie ook:
Bomen? Ja Graag! (Bouw Natuurinclusief)
Tien geboden voor bouw of aanleg bij bomen (Boomstichting)