Hoge bomen vangen veel CO2

Dit artikel verscheen eerder in de Groei en Bloei van september 2022.

Op het voormalige Philips-terrein Strijp-S in Eindhoven is vorig jaar de Trudo Toren opgeleverd. Deze 70 meter hoge woontoren hangt vol met groenbakken met daarin 135 volwassen bomen, 1.500 struiken en 8.500 vaste planten. Een lust voor het oog én het milieu, want het verticale bos neemt per jaar 50.000 kilo CO2 op en geeft 13.750 kilo zuurstof terug.

Loop je door de Eindhovense wijk Strijp-S, dan kun je je bijna niet voorstellen dat dit ooit een bedrijventerrein was waar Philips-apparaten werden geproduceerd. Eindhovenaren noemden het de ‘Verboden Stad’, omdat je er alleen in mocht als je er werkte. Toen Philips de fabriekslocatie eind jaren 90 afstootte, besloot de gemeente het te ontwikkelen tot een trendy woonwijk voor ondernemers op het gebied van design, cultuur en technologie.

De oude fabriekspanden werden omgebouwd tot open ateliers, musea, filmzalen, winkels en restaurants. Daarna kwamen er woningen. Woningcorporatie Sint Trudo verhuurde voormalige bedrijfspanden van Philips en zette nieuwbouw neer. Een van die nieuwe gebouwen is de Trudo Toren, een 70 meter hoge woontoren van negentien verdiepingen. Deze woontoren valt op omdat aan de gevels betonnen bakken hangen met daarin 135 bomen, 1.500 struiken en 8.500 vaste planten. Alle bewoners kijken uit op groen, of ze nu op de vierde of op de achttiende verdieping wonen. Het doet denken aan de twee woontorens in Milaan, waarvan de terrassen van onder tot boven vol staan met bomen, struiken en vaste planten. Geen toeval trouwens, want het Eindhovense verticale bos is ontworpen door Stefano Boeri, de architect die het
Bosco Verticale in Milaan realiseerde. Toch is er één levensgroot verschil: in Milaan zijn het koopwoningen met een prijskaartje van ruim een miljoen, terwijl de Trudo Toren het eerste verticale bos ter wereld is dat is ontworpen voor de sociale huursector.

Welke bomen redden het op tien, vijftien en zelfs achttien hoog?

Harde wind
Een van de eerste vragen die opkomen bij het plannen van een verticaal bos is: welke bomen redden het op tien, vijftien en zelfs achttien hoog? Dat moeten bomen zijn die bestand zijn tegen harde wind, ze moeten het uithouden in een betonnen bak en er tegen kunnen om regelmatig gesnoeid te worden. En aangezien de bewoners er de hele dag tegenaan kijken, moeten ze nog mooi zijn ook. Dat vraagt om een zorgvuldige selectie. Die taak hebben Du Pré Groenprojecten en boomkwekerij Van den Berk op zich genomen, bijgestaan door Boeri’s landschapsarchitect Laura Gatti die de ervaring van Milaan inbracht. Zij selecteerden 12 verschillende boomsoorten, 42 soorten struiken en 45 soorten vaste planten. “Ze zijn gekozen op basis van de vier seizoenen, zodat het gevelbeeld in ieder seizoen anders is”, vertelt Martijn Verberne, projectleider bij Dupré. “In het voorjaar zie je de voorjaarsbloeiers en in het najaar de verkleuring van de bladeren. Wat leuk is om te weten is dat er twee kleuren zijn die eruit springen. Wit in het voorjaar en rood in het najaar: de kleuren van Eindhoven.”

Om de bomen voor te bereiden op het ongewone leven dat ze te wachten staat, zijn ze ruim van tevoren aangekocht bij boomkwekerij Van den Berk. Ze werden gerooid en op airpot gezet in een substraat dat goed aansloot op het substraat dat uiteindelijk in het verticale bos zou worden gebruikt. Met sensoren werden de bomen continu in de gaten gehouden om te zien of ze vocht nodig hadden. Na twee seizoenen waren alle kinderziektes eruit.

Met een hijskraan zijn de bomen naar hun plek getild en in de prefab betonnen bakken geplaatst. Om te voorkomen dat ze tijdens een storm van de gevel waaien, zijn ze dubbel verankerd. De kluiten zitten ondergronds vast met spanbanden, terwijl de stammen met een stalen draad aan het bovenliggende balkon zijn verankerd. Sensoren houden in de gaten of het niet te droog wordt, een geautomatiseerd systeem geeft voeding en water. De verwachting is dat de hoogste bomen over een jaar of vijf zo’n 13 meter hoog zijn en dat de vaste planten dan over de bakken heen groeien.

Motivatiebrief
Sommige woningen zijn bestemd voor bijzondere doelgroepen zoals statushouders, mensen met een urgentieverklaring en flexwoners. Een ander deel wordt ingeloot, de rest wordt toegewezen aan mensen die goed in de wijk passen. Als zij voldoen aan de criteria van de inkomensgrens voor sociale huurwoningen en een huishouden hebben van een of twee personen, kunnen ze een motivatiebrief schrijven waarin ze aangeven wat ze van plan zijn bij te dragen aan de leefbaarheid in zowel het wooncomplex als de wijk. ‘Pioniers’ worden ze genoemd, en Hale Yesilyurt is een van hen. Hale, die een designstore heeft met handgemaakte en duurzame interieurartikelen, schreef in haar motivatiebrief onder meer dat Strijp-S een dynamisch stukje stad kan worden: “Een plek waar mensen elkaar kennen of leren kennen. Gastvrij en gezellig. Meer winkels en horeca, meer kunst en cultuur.” Ze kreeg een hoekwoning op de veertiende verdieping. Met twee balkons: “Aan de ene kant kijk ik uit op groen, aan de andere kant op de stad. Prachtig!”

Met vijf andere bewoners heeft ze een werkgroep gevormd die bezig is de gemeenschappelijke binnenruimte op de derde etage in te richten. “Dat moet een leuke plek worden voor gezamenlijke activiteiten. Via een app hebben de bewoners contact met elkaar. Zo worden we op de hoogte gehouden van wat er speelt. Dat is superhandig, de gesprekken gaan over van alles. Er worden tips gevraagd, je kunt doorgegeven als er iets kapot is, of als er een storing is in de lift. Trudo volgt de app ook.”

Abseilogen
Aan het dak van de woontoren hangen 820 abseilogen. Die zijn er voor het speciaal getrainde abseilteam, dat hangend aan touwen en een tuigje de ramen lapt en de plantenbakken bijhoudt. “Twee keer per jaar krijg je een melding dat het zover is en dan kun je een afspraak maken”, vertelt Hale. “Om de ramen te lappen hangen de mannen buiten het gebouw, maar voor de bomen komen ze binnen. Dat is makkelijker. Omdat de planten nog klein zijn, knippen ze alleen het onkruid af. Over een tijdje worden de bomen ook gesnoeid. De bewoners mogen er niet aankomen, ik mag hooguit wat gevallen bladeren weghalen.”

Al dat groen is er niet alleen voor uiterlijk vertoon: op jaarbasis nemen de bomen, struiken en planten 50.000 kilo CO2 op en geven 13.750 kilo zuurstof terug.

De bomen en planten worden bewaterd vanuit vier ondergrondse bassins die in totaal 80.000 liter regenwater kunnen opvangen. Het water wordt automatisch via een installatie omhoog gepompt. Elk van de 125 plantenbakken heeft sensoren waarmee de hydratatie en voeding op peil blijven. Al dat groen is er niet alleen voor uiterlijk vertoon: op jaarbasis nemen de bomen, struiken en planten 50.000 kilo CO2 op en geven 13.750 kilo zuurstof terug. De verwachting is dat daardoor het hitte-eilandeffect minder wordt en de lucht gezuiverd. Bovendien kunnen de bomen, net als in een echt bos, een trekpleister worden voor vogels en insecten. In het Bosco Verticale in Milaan nestelen ongeveer twintig vogelsoorten in de bomen, in de Trudo Toren is vorig jaar mei het eerste vogelnestje gezien. Insecten, zoals bijen en vlinders, heeft Hale nog niet gezien. “Misschien woon ik te hoog.” Vogels zijn er wel, zegt ze: “Ik gooi het brood op de bakken bij het balkon. Dat komen ze opeten.”

tekst: Nicolien van Doorn
beeld: Jasker Kamp