Claudia Bouwens over grenzen aan de verdichting

Dit – ingekorte – artikel met een bijdrage van Claudia Bouwens (KAN) verscheen eerder in Stedebouw & Architectuur

Onderzoeken van bureau KAW toonden aan dat er nog genoeg kan worden verdicht. Maar zijn onze steden al niet overvol, terwijl we ook nog ruimte willen scheppen voor wandelaars, diverse soorten fietsers en ook groen? Wat moet er daarom in de komende Nota Ruimte staan: nog veel meer verdichten en de hoogte ingaan of veel meer – natuurinclusief – uitbreiden in het groen?

Het Expertpanel van Stedebouw en Architectuur spreekt zich uit over de stelling: ‘De grenzen van verdichting zijn bereikt’.

Claudia Bouwens (KAN/NEPROM): eens met deze stelling
Deze stelling raakt aan veel gevoeligheden. De meest actuele is het formatiestandpunt ‘grenzen sluiten voor arbeidsmigranten’. De bevolkingsgroei bestaat nu vooral uit immigratie. De meeste arbeidsmigranten doen eenvoudig, laagbetaald werk – waar geen Nederlander voor te vinden is – in bijvoorbeeld de vleesindustrie of de landbouw. Is dit een duurzaam economisch model? Op macroniveau is het belangrijk om hier een politiek besluit over te nemen, omdat dit raakt aan de benodigde nieuwbouwopgave na 2030.

Een andere gevoeligheid betreft de vraag: willen we nieuwe woningen binnenstedelijk of in het weiland bouwen? Het landelijke standpunt is: zo veel mogelijk binnen de stad. De realiteit is dat de 895.000 woningen die tot en met 2030 gebouwd moeten worden, niet allemaal in de stad passen. Tenzij we uitgaan van enorm hoge dichtheden.

Dat leidt tot de vraag: van welke verdichting wil je uitgaan? Het autovrije GWL-terrein in Amsterdam uit 1997 heeft een dichtheid van 100 woningen per hectare, net zo dicht als de buurten eromheen. Maar door het autovrije karakter is deze ecowijk een groene oase in de stad. Aan de andere kant zie ik de ontwikkeling van de Merwedekanaalzone (Utrecht; beoogde woningdichtheid 400 woningen/ha). Een project met hoge ambities op het gebied van alternatieve mobiliteit én natuur, maar ik houd mijn hart vast over hoe deze hoge dichtheid gaat uitpakken voor de begroeiing in relatie tot lichttoetreding, windhinder en de aanwezige hoeveelheid regenwater. In het KAN Platform, dat staat voor klimaatadaptief bouwen mét de natuur, ontwikkelen we daarom kennis voor binnen- én buitenstedelijke nieuwbouwprojecten. En is mijn ’tegen-stelling’: realiseer nieuwbouw in combinatie met natuur, in de dichtheden van 5 tot 150 woningen per hectare.

Lees hier het volledige artikel, met bijdragen van Anke van Hal (Nyenrode Business Universiteit), Raymond van Sabben (Paul de Ruiter Architects) en Marijn Schenk (NEXT architects).