“Ontketen de waterrevolutie op je dak”

Dit opinieartikel van Onno Dwars en Jan Henk Tigelaar verscheen eerder op Duurzaam Gebouwd

Onno Dwars (Ballast Nedam Development) en Jan Henk Tigelaar (Rooftop Revolution) vinden dat het uitblijven van passende wetgeving en eenduidig beleid voor groene daken nú aangepakt moet worden.

2023 wordt het jaar van het water. 2022 bracht ons al een verbod om je tuin te besproeien (in Oost-Nederland) en grote droogte met bosbranden als gevolg. En in 2021 schudde de overstroming door aanhoudende piekbuien in Limburg ons ook wakker. Dit is het moment om werk te maken van het opvangen van regenwater op daken en in tuinen. Dit is een zaak van ons allemaal. Wat jij doet met jouw dak en jouw tuin is van invloed op de veiligheid van iedereen. Maar hoe ontketenen we die waterrevolutie op de daken?

Korte tijd
Kijk naar zonnepanelen. Die zijn in korte tijd gemeengoed geworden. Een op de drie koopwoningen heeft intussen een zonnepaneel en de groeicurve vlakt nog niet af. Hoe kunnen we zorgen dat ook groene daken een revolutie worden? Want groene daken zijn een krachtig wapen in de strijd tegen het water.

Groene daken houden water vast, zorgen daarmee voor ontlasting van het rioolstelsel bij piekbuien en voor minder snelle afvoer van regenwater in tijden van droogte. Het groen brengt ook verkoeling, beschermt tegen hitte, reduceert waterschade, verlengt de levensduur van het dak, versterkt de biodiversiteit en draagt bij aan een gezonde en prettige leefomgeving. Kortom, het groene dak is net als zonnepanelen een echte no-brainer.

Het groene dak is net als zonnepanelen een echte no-brainer

Toch is het allemaal nog heel vrijblijvend. Er is geen meldingsplicht voor groene daken, er wordt geen centrale administratie bijgehouden waarin staat waar groene daken liggen en hoeveel water ze bergen. Er is een lappendeken van subsidies beschikbaar, maar die worden wisselend gevonden. In sommige gemeenten is de pot in een paar weken leeg, waarna de rest het nakijken heeft. In andere gemeenten is de subsidie weggestopt op een vrijwel verborgen pagina en weet bijna niemand van het bestaan af.

Verbindende factor
Er ligt een mooie kans om hier werk van te maken. We zien een wettelijke plicht voor ons om groene daken te melden bij je waterschap, zodat deze ook op papier onderdeel worden van het watersysteem. Dan zouden we veel beter kunnen monitoren hoe we ervoor staan en wat de bijdrage is die deze daken leveren. Zo ontstaat er een goede basis om nieuwe, nationale subsidies in te zetten op plekken waar dit het hardste nodig is.

En het mooie is dat er geen sprake is van concurrentie tussen de energietransitie, de watertransitie en de biodiversiteitstransitie. Het is technisch mogelijk om slimme combinaties te maken, met het groene dak als verbindende en versterkende factor. Daar moeten we op inzetten, want we kunnen ons momenteel niet veroorloven om in elk van die transities nog kansen te missen.

Een volgende stap kan zijn dat groene daken onderdeel worden van de hypotheekaanvraag, zoals het nu bij het Energielabel het geval is. Maar het groene dak kan ook meegenomen worden bij het bepalen van de verzekeringspremie en van het belastingstelsel. Zo kunnen we de waarde financieel verankeren en waarde creëren die leidt tot maatschappelijke winst. Op die manier kunnen we een waterrevolutie ontketenen op de daken en onze steden voorbereiden op het veranderende klimaat.

Goede voorbeelden van de huidige regels voor groene daken in nieuwbouwprojecten vind je onder meer in Rotterdam, Amsterdam en Tilburg, met elk een verplichting om een piekbui te kunnen bergen op de kavel en elk ook op een andere manier juridisch geregeld.

Jan Henk Tigelaar
Jan Henk Tigelaar is sinds 2016 betrokken bij Rooftop Revolution, destijds vanuit zijn werk voor stichting De Gezonde Stad in Amsterdam. Sinds begin 2019 is hij directeur. Rooftop Revolution ziet de daken als het grootste braakliggende terrein van de stad en streeft ernaar die ruimte optimaal in te zetten voor gezonde, leefbare steden. Tigelaar is de trekker van een onderzoek naar stimulerende financiering voor het Nationaal Dakenplan.

Onno Dwars
Onno Dwars is sinds 2017 intensief betrokken bij Ballast Nedam Development. Als CEO verlegt hij grenzen om de wereld een betere plek te maken voor mens en natuur. Het morele kompas is leidend in alles wat binnen het team gebeurt. Gebiedsontwikkeling gaat volgens Dwars verder dan alleen vastgoedontwikkeling: “Wij ontwikkelen de leefomgeving van morgen. Het gaat om het ontwerpen van een complete leefomgeving, waarin mensen uiteindelijk langer gezond en gelukkig kunnen leven. Zo behoudt Ballast Nedam Development waarde voor nu en voor toekomstige generaties.”