Europees project Nature Smart Cities afgerond

Het INTERREG project ‘Nature Smart Cities across the 2 Seas’ is onlangs afgerond met een slotconferentie die plaatsvond in Den Haag. Vier jaar lang werkten Europese steden en universiteiten samen in een programma gericht op de aanpassing van steden aan de gevolgen van klimaatverandering. Denk met name aan extreme neerslag, droogte en hittestress.

Een belangrijke doelstelling van het project was om aan te tonen dat investeringen in groenblauwe structuren zichzelf terugverdienen. De oplevering van een ‘Business Model’ door de deelnemende universiteiten is hiervan het concrete resultaat. Dit model maakt inzichtelijk wat groenblauwe klimaatinvesteringen aan directe, economische voordelen en indirecte, non-cash voordelen opleveren.

Download het Business Model (Universiteit van Antwerpen)

Het Nature Smart Cities project had als consortiumpartners:

• Gemeente Kapelle, Gemeente Den Haag (Nederland)
• Southend on Sea Borough Council (Lead Partner), Cambridge City Council, Imperial College London (Verenigd Koninkrijk);
• Gemeente Lille (Frankrijk);
• Stad Brugge, De Zuidrand Streekvereniging, Provincie Antwerpen, Universiteit van Gent,  Universiteit van Antwerpen (België);

Pilots in Den Haag
Mede dankzij een subsidie vanuit Nature Smart Cities is het Haagse wijkpark Cromvliet in Laak helemaal opgeknapt en er is een Urban Waterbuffer (UWB) gebouwd. Er zijn ook veel nieuwe sport- en speelmogelijkheden bijgekomen in het park en er is een grote moestuin en een kinderboerderij. Dit alles bevordert de sociale cohesie.

De UBW onder het park vangt het regenwater van de daken en straten in de buurt op. Het water komt tijdelijk terecht in een krattensysteem. Een biofilter maakt het water daarin schoon. Daarna wordt het water diep in de bodem opgeslagen. Als het droog weer is, kan de gemeente het opgeslagen water omhoog pompen. Het kan dan gebruikt worden voor de stadsboerderij en de moestuinen in het Cromvlietpark. Zo blijft het groen en koel tijdens warme dagen. Daarnaast zorgt een tapkraan van Dunea voor drinkwater en geeft zo verkoeling aan bezoekers op warme dagen.

Bij de aanleg waren naast de adviesbureaus KWR, Field Factors en Wareco ook het Hoogheemraadschap van Delfland en drinkwaterbedrijf Dunea betrokken. De UWB bevindt zich op dit moment in een testfase. Tijdens de testfase maar ook erna zullen de hoeveelheid water en de waterkwaliteit van de UWB worden gemonitord. Op deze manier ontwikkelt de gemeente samen met haar partners kennis over hoe je de stad klimaatbestendig maakt en hoe je ervoor zorgt dat je als stad op de lange termijn over genoeg zoetwater beschikt.

Vergroening Wijkpark Cromvliet
Op en rond het Cromvlietplein zijn er zeventig nieuwe bomen bij geplant, waaronder beuken, meidoorns, eiken, maar ook appel-, peren- en pruimenbomen. Er is in totaal ongeveer 2.000 m2 extra groen toegevoegd. Wegen zijn versmald en een deel van de stoepen is vervangen door vakken met planten, bloemen en hagen.

Vergroening plein Van Musschenbroekstraat
Ook het plein in de Van Musschenbroekstraat is groener gemaakt in het kader van het Nature Smart Cities project. De wortels van de oude bomen kunnen zo beter groeien. Om plaats te maken voor het groen heeft de gemeente 200 m2 aan tegels verwijderd. Daarvoor in de plaats zijn 2 nieuwe bomen, ondergroen en kleine plantjes onder de bomen aangelegd.

Pilot in Kapelle
In Kapelle (Zeeland) is in 2021 het project Wemeldinge Noordzijde van start gegaan. De openbare ruimte wordt mede dankzij de Europese subsidie groen en waterbestendig ingericht. Door de herinrichting wordt onder andere de kans op lokale overstromingen verkleind. De pilot, die in april 2022 is opgeleverd, loopt parallel met de vernieuwing van het rioleringsstelsel.

In totaal is 6.600 m2 wegdek, parkeerplaatsen en trottoirs vervangen door alternatieve, waterdoorlatende opties. Er zijn nieuwe aantrekkelijke gemeenschappelijke groengebieden gecreëerd, waardoor de totale hoeveelheid openbaar groen is toegenomen van 8.300 m2 naar 15.200 m2. Het resultaat is een aantrekkelijk, klimaatbestendig en natuurinclusief woongebied, ontworpen in nauwe samenwerking met de bewoners. Het verbeterde watermanagement wordt gezien als het grootste winstpunt.

Het proces in het kort
In 2019 en 2020 heeft de gemeente Kapelle verschillende bijeenkomsten gehouden voor de bewoners. In 2019 werd een aantal opties voor de herinrichting van de wijk voorgelegd aan de bewoners. De variant met de meest groene inrichting van de wijk had de voorkeur van de bewoners. In 2020 is tijdens inloopbijeenkomsten de uitgewerkte variant opnieuw besproken met de bewoners. De feedback is verwerkt in het definitieve ontwerp. Begin 2021 werd aannemer J. Hoondert en zn. BV uit ’S-Heerenhoek geselecteerd. De werkzaamheden zijn begin mei 2021 begonnen en binnen een jaar tijd in verschillende fasen uitgevoerd. In november wordt er een schouw gedaan door de gemeente samen met de bewoners.

Links
Cromvlietplein is veranderd in wijkpark met Urban Waterbuffer (Klimaatadaptatie Nederland.nl)
Urban Waterbuffer Cromvlietpark, Den Haag (Field Factors)
Het vernieuwde Cromvlietpark in Den Haag ontvangt Klimaatkrachtig Keurmerk (Hoogheemraadschap Delfland)
Revitalising Wemeldinge Noord (Nature Smart Cities)

Foto’s: Wiebke Klemm, Gemeente Den Haag