Vincent Nederpel (Heijmans) : Omarm ecologie in de gebiedsontwikkeling

Verslag van de plenaire presentatie van Vincent Nederpel (Senior adviseur ecologie Heijmans) tijdens de KAN Platformbijeenkomst op 31 Mei – door René Didde

Vincent Nederpel is een van de acht (!) ecologen die Heijmans in dienst heeft. Het is een teken dat ecologie een grotere rol speelt in de woningbouw en gebiedsontwikkeling. ‘Je moet niet denken in doelen als rendement of behoefte aan wonen en werken’, zegt hij. ‘Je moet uitgaan van wat nodig is: zuurstof, prettig leven, fysieke beweging, leefbaarheid, sociale cohesie, tegengaan van hittestress, water vasthouden, CO2 vastleggen, verbinding tussen mens en dier.’

Nederpel noemt dit een ‘zachte noodzaak’, en hij betoogt dat investeren in ruimte voor een gezonde samenleving rendabel is én allemaal door natuur is op te lossen. ‘Het scheelt op termijn ook geld. De gemeente is minder geld kwijt aan plaagbestrijding, gezondheidskosten en kosten van de klimaatoverlast.’

Zie het als een kans
Robuuste groenblauwe structuren bieden ook de kans om functies te stapelen. Een wadi bergt water in tijden van overlast, maar biedt ook speelgelegenheid voor kinderen en ontwikkeling van biodiversiteit.

Toch wordt ecologie in de gebiedsontwikkeling vaak als lastig gezien, denk maar aan de kamsalamander en rugstreeppad die menig bouwproject minstens tijdelijk lam legde. Een verkeerde manier van denken, zegt Nederpel. ‘We hebben deze dieren nodig, het zijn natuurlijke vijanden van plaagdieren. Bovendien zijn ze wettelijk beschermd, dus ontwikkelaars moeten er sowieso wat mee. Zie het als een kans en verrijking. Het geeft richting in de natuurlijke oplossingen.’

Groene gevel
Een groene gevel is niet een groen geverfde gevel en kunstgras is uit den boze. Groenblauwe structuren, met een gelaagdheid van inheemse bomen en struiken zorgen voor een gezond bodemleven dat ook weer voor sponswerking zorgt. ‘Dat werkt op de Brabantse zandgronden anders uit dan op de Groningse klei, maar het principe is hetzelfde. Denk in ecosystemen. De vele betrokken partijen spelen een eigen rol. De kunst is om het doel boven de eigen taak te stellen.’

Een leuke innovatie is het fenomeen Struikroven, een initiatief om beplanting uit te slopen locaties te redden en te verhuizen, inmiddels actief in veertig gemeenten in acht provincies. ‘Daar zouden we als bouwsector meer gebruik van kunnen maken’, zegt Nederpel.

Kijk achterom
Er is al veel kennis, maar die is nog niet altijd goed ontsloten en voor iedereen beschikbaar. BREEAM en NL Greenlabel hebben al een procesprotocol voor integraal denken en het bewaken van de ambitie. Nederpel: ‘Neem de oude, natuurlijke situatie als ijkpunt. Door te kijken welke soorten er vroeger op die plek voorkwamen, heb je een referentie voor de natuurlijke aard. Deze aard kun je vertalen naar een nieuwe gebruiksvorm bij invulling van natuur en groen.’

Download de presentatie van Vincent Nederpel