Wat maakt dat mensen stenen uit de tuin halen?

Dit artikel verscheen eerder op de website klimaatadaptatienederland.nl

Als de tuinen van inwoners vol tegels blijven liggen, kom je als gemeente niet erg ver met je ambitie om te vergroenen. Maar hoe krijg je inwoners zover dat ze hun tegels vervangen door groen? Wageningen University & Research en Hogeschool Van Hall Larenstein hebben een theoretisch model opgesteld dat gebruikt kan worden voor het verbeteren en evalueren van vergroeningsacties die gebaseerd zijn op gedragsverandering. Het model hebben ze getest op projecten van Stichting Steenbreek.

Van bewustwording tot gedragsverandering
Voordat je je gedrag verandert, doorloop je eerst de volgende stappen:

• Bewustzijn: Je wordt je ergens bewust van. Bijvoorbeeld door gebeurtenissen waardoor je denkt dat er iets moet veranderen. Denk bij klimaatadaptatie aan wateroverlast of hete zomers. Je kunt je ook ergens bewust van worden doordat je informatie leest, ziet of hoort van iemand.
• Motivatie: Je voelt je gemotiveerd om iets te gaan doen. Deze motivatie wordt bepaald door je eigen houding en door de invloed van de omgeving: wat zouden anderen kunnen denken? Ook het gevoel of je iets aan een probleem kunt doen, heeft invloed op je motivatie.
• Intentie: Je wilt echt iets aan veranderen. Of je wilt wel iets veranderen maar je hebt het gevoel dat het niet kan.
• Gedrag: Je doet iets wat je daarvoor niet deed, bijvoorbeeld je tuin vergroenen. Dat kan je hele tuin zijn of eerst een klein stukje ervan.

Gedrag kun je via vier knoppen beïnvloeden
Uit het artikel van Wageningen University & Research en Hogeschool Van Hall Larenstein blijkt dat je gedrag via vier factoren kunt beïnvloeden: via contextuele factoren, informatiefactoren, ondersteunende factoren en bekwaamheidsfactoren. Sommige Steenbreek-projecten combineren bijvoorbeeld sociale aandachtspunten met vergroenen. Dan pak je meteen de contextuele factor aan dat bewoners van achterstandswijken meer urgente zorgen hebben. Daarnaast kun je inzetten op de manier waarop je informatie overbrengt: een buurtbewoner of een bekende Nederlander wordt bijvoorbeeld meer vertrouwd dan iemand van de gemeente. En een gesprek werkt beter dan bijvoorbeeld een folder. Verder kun je bewoners ondersteunen door bijvoorbeeld tegels gratis op te halen. En je kunt ze bekwamen door bijvoorbeeld een cursus tuinieren aan te bieden.

Folder met stappen en voorbeelden
Wageningen University & Research en Hogeschool Van Hall Larenstein hebben bij hun artikel ook een folder gepubliceerd. Daarin staat een samenvatting van de stappen die mensen doorlopen voordat ze hun gedrag ook echt veranderen. En er staat uitgelegd aan welke knoppen je kunt draaien om gedrag te veranderen. In de folder vind je verschillende voorbeelden van Steenbreek-projecten en een analyse van een situatie in een Rotterdamse wijk met aanknopingspunten om het gedrag van een bewoner te veranderen.