Groene Baten-planner laat zien dat groen geen kostenpost is

De Groene Baten-planner van het RIVM laat zien dat groen geen kostenpost is, maar juist van waarde is in steden, zowel maatschappelijk als financieel. Het is de hoogste tijd voor een herwaardering van ons groen binnen en buiten de stad. Hierbij moeten we ons ook afvragen wat dit betekent voor de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland.

Jeanine Brand en Ton de Nijs schreven een uitgebreid artikel over de waarde van groen in ROm 10, oktober 2020. Hieronder vind je een korte samenvatting.

Stadsparken behoren tot de meest gewaardeerde en geliefde publieke ruimten. Maar in gemeentebegrotingen worden ze vaak nog als de meest onrendabele post beschouwd. Het is de hoogste tijd dat stadsbesturen versneld inzetten op vergroenen en de waarde van groen gaan erkennen. We begeven ons in een paradoxale situatie. Wetenschappers, beleidsmakers, dokters, bestuurders en inwoners zijn het allemaal roerend eens: groen is goed, gezond en maakt gelukkig. Maar ondanks alle seinen op groen begint het pas de laatste jaren iets groener te worden in steden. Dit komt omdat nog te vaak alle plannen, ambities en goede bedoelingen niet verder dan de spreekwoordelijke bureauladen komen.

Groen onder druk
Zeker nu, tijdens de coronacrisis, zien we dat onze stadsparken en ander groen in de stad steeds meer worden gebruikt. Groen helpt om hitte in onze versteende steden te temperen en wateroverlast tegen te gaan. Bomen zijn de beste airco’s van de stad en kunnen afhankelijk van de boomsoort de gevoelstemperatuur met bijna 9 graden laten dalen. Stedelijk groen zorgt ervoor dat het water bij extreme regenval in de bodem kan infiltreren met als gevolg minder wateroverlast. Uit diverse onderzoeken blijkt dat groen gezonder maakt. Zo blijkt uit Europees onderzoek dat wonen aan groen is gerelateerd aan minder vroegtijdige sterfte, minder hartvaatziekten, minder mentale gezondheidsproblemen en minder overgewicht. Bewoners van een groene woonomgeving voelen zich gezonder en bezoeken minder vaak de huisarts.

Baten zijn hoog
In opdracht van Gemeente Amsterdam en het ministerie van LNV bracht het RIVM de baten van groen en blauw in beeld voor verschillende vergroeningstrategieën: Groen dichtbij, Groen-blauwe verbindingen en Stadsparken. De resultaten van het onderzoek vormden het vertrekpunt voor de gemeentelijke Groenvisie 2050 met als uitgangspunt ‘Groen tenzij het niet anders kan’. In totaal gebruikt het RIVM zeventien indicatoren om de waarden van groen en blauw in beeld te brengen. Deze indicatoren doen een uitspraak over de luchtkwaliteit, gezondheid, beweging, huizenprijzen, recreatie, verkoeling en waterberging. Berekening van de baten is gebaseerd op verschillende wetenschappelijke studies.

Groen in de buurt levert het meeste op
De baten verschillen per strategie, maar blijken groot. De baten zijn het hoogst voor het scenario ‘Groen dichtbij’. Zo leidt groen in de buurt tot een aanzienlijke vermindering van de zorgkosten (10.000 euro/ha/jaar) en ook tot minder kosten voor ziekteverzuim (47.000 euro/ha/jaar). Ook is de bijdrage van Groen dichtbij aan de onroerend goed waarde in Amsterdam hoog. Maar ook de andere scenario’s leveren substantiële baten op.

Meeste waarde voor wijken met veel bebouwing en weinig groen
De resultaten van het onderzoek laten verder zien dat de omvang van de waarde van groen mede afhankelijk is van de situatie. Zo blijken de potentiële baten van groen het hoogst in wijken met veel inwoners, veel bebouwing en weinig groen. Deze wijken zijn niet klimaatbestendig. Door de verstening en bebouwing kan de bodem het water niet opnemen en blijft de hitte in de zomer hangen. Extra groen in die buurten zorgt voor minder wateroverlast en reductie van hittestress. Minder wateroverlast leidt tot voorkoming van schade en minder hittestress draagt bij aan de gezondheid. Het scenario ‘Groen dichtbij’ leidt tot 3000 minder bezoeken aan de huisarts. Ook nemen mensen net iets vaker de fiets in plaats van de auto. Dit heeft een positief effect op hun eigen gezondheid. Maar ook op de luchtkwaliteit, geluidsoverlast, verkeersveiligheid en de leefbaarheid.

Lees het volledige artikel van Jeanine Brand en Ton de Nijs

Zie ook de Monitor Groen/Grijs